Yêu con bằng sự thấu hiểu và lắng nghe là khi cha mẹ chọn hiện diện thật sự trong thế giới cảm xúc của con, không chỉ lắng nghe những gì con nói, mà còn thấu cảm cả những điều con chưa thể gọi tên. Đó không phải là kỹ thuật nuôi dạy, mà là một sự hiện diện đầy yêu thương, một sự kết nối đủ sâu để con cảm nhận được mình được nhìn thấy và được chấp nhận. Cùng lamchame.blog tìm hiểu ngay trong bài viết này để bắt đầu hành trình yêu con bằng sự thấu hiểu và lắng nghe – điều giản dị nhưng có thể nuôi dưỡng con bằng sự bình yên dài lâu.
1. Thấu hiểu con không đến từ việc biết con muốn gì
Nhiều cha mẹ nghĩ rằng mình đang thấu hiểu khi đoán được con thích món gì, muốn chơi gì hay mong muốn điều gì trong tương lai. Nhưng sự thấu hiểu thực sự không dừng lại ở bề mặt mong muốn đó. Nó nằm ở cảm xúc phía sau: tại sao con lại muốn điều đó?
Trẻ con chưa đủ ngôn ngữ để diễn đạt những cảm xúc như người lớn. Những hành vi như giận dữ, im lặng, phản kháng, bướng bỉnh thường là lớp vỏ của những nỗi lòng sâu hơn.
– Con ăn vạ không hẳn vì hư, mà có thể đang mệt, bị bỏ qua hoặc cần được chú ý.
– Con từ chối học bài có thể vì bé thấy áp lực, sợ thất bại, hoặc không muốn làm bạn thất vọng.
– Con cáu kỉnh với em nhỏ không phải vì ghét bỏ, mà vì con cảm thấy không còn được quan tâm như trước.
Thấu hiểu bắt đầu khi cha mẹ sẵn sàng dừng lại để nhìn đằng sau hành vi – nơi cảm xúc thật sự của con đang trú ngụ.
2. Lắng nghe là cách mở cánh cửa kết nối với con
Khi trẻ cảm thấy mình được lắng nghe, con mới thực sự cảm thấy được yêu thương. Nhưng lắng nghe không chỉ là để nghe con nói gì, mà còn là cách cha mẹ truyền tải thông điệp: “Cha mẹ đang ở đây, không phán xét, không vội vàng, không cố sửa chữa.”
Lắng nghe còn là một kỹ năng tinh tế: bạn im lặng đủ lâu để con có thể cất tiếng, bạn không ngắt lời, bạn không vội đáp lại bằng lời khuyên hay lời trách móc.
Hãy thử những điều nhỏ sau mỗi ngày:
– Ngồi cạnh con sau một ngày đi học và hỏi: “Hôm nay có điều gì làm con vui không?”
– Khi con nổi giận, đừng phản ứng ngay. Hãy nói: “Mẹ thấy con đang khó chịu, mẹ ở đây nếu con muốn kể.”
– Khi con từ chối nói chuyện, đừng ép. Nhưng hãy để lại lời nhắn nhỏ: “Lúc nào con sẵn sàng, mẹ luôn sẵn lòng nghe con.”
Lắng nghe giúp con mở lòng. Khi con mở lòng, con bắt đầu tin tưởng. Khi có lòng tin, tình yêu thương bắt đầu có chỗ để ở lại.
3. Hiện diện là cách yêu con bằng sự bình an
Sự hiện diện không đến từ thời gian bạn dành cho con, mà đến từ chất lượng của sự có mặt ấy.
Trong thời đại công nghệ, nhiều cha mẹ ngồi bên con hàng giờ nhưng tâm trí lại vướng bận bởi công việc, điện thoại hay mệt mỏi riêng. Trẻ cảm nhận được điều đó. Con biết khi nào bạn thật sự đang “có mặt” cùng con.
– Một ánh nhìn đầy quan tâm có thể khiến con cảm thấy an toàn hơn một giờ trò chuyện qua loa.
– Một cái ôm đúng lúc giá trị hơn hàng trăm lời khuyên.
– Một lần bạn gác điện thoại xuống và chú ý hoàn toàn vào con, con sẽ nhớ mãi.
Hiện diện là khi bạn đặt xuống mọi thứ khác để dành trọn vẹn sự chú ý cho con. Đó chính là một hành động của yêu con bằng sự thấu hiểu và lắng nghe.
4. Đừng vội dạy, hãy kết nối trước
Nhiều cha mẹ mắc sai lầm khi cố gắng dạy con điều đúng – sai, lý – tình khi con đang trong cảm xúc bất ổn. Nhưng khi tâm trí con đang bị chi phối bởi buồn bực, tức giận hay tổn thương, khả năng tiếp nhận của con bị đóng lại.
Khi đó, bài học bạn cố truyền tải sẽ không thể chạm đến con. Điều con cần trước tiên không phải là bài học, mà là một cái ôm, một cái nhìn, một sự lặng im đủ dịu dàng để con cảm thấy mình được an toàn.
– Trước khi bảo con không được cáu, hãy nói: “Mẹ thấy con đang rất bực, mẹ hiểu điều đó.”
– Trước khi la mắng con vì quên bài, hãy hỏi: “Hôm nay có chuyện gì làm con mệt không?”.
– Trước khi răn dạy, hãy lắng nghe. Và sau khi lắng nghe, có thể bạn không cần dạy nữa, vì con đã tự hiểu.
Kết nối luôn là bước đầu tiên – là nền tảng cho mọi hướng dẫn sau đó.
5. Yêu thương thật sự là khi cha mẹ không kiểm soát cảm xúc của con
Nhiều người lớn cảm thấy khó chịu khi con khóc, giận dỗi, la hét. Phản ứng thông thường là tìm cách ngăn lại, làm dịu, hoặc… phớt lờ. Nhưng trẻ cũng là con người – và cảm xúc là điều tự nhiên.
Yêu con bằng sự thấu hiểu và lắng nghe không có nghĩa là làm con vui bằng mọi giá, mà là chấp nhận cả những cảm xúc “khó chịu” của con – như một phần bình thường trong hành trình trưởng thành.
– Khi con buồn, hãy để con khóc.
– Khi con tức giận, đừng la hét lại – hãy để con có không gian an toàn để xả ra.
– Khi con không muốn nói gì, hãy im lặng nhưng vẫn ở cạnh, đủ gần để con biết bạn luôn ở đó.
Khi con được phép “là con” trong mọi trạng thái, con sẽ học cách chấp nhận chính mình. Và đó là món quà lớn nhất bạn có thể cho con.
6. Trở thành người đồng hành cảm xúc cùng con mỗi ngày
Thấu hiểu và lắng nghe không phải là điều diễn ra trong vài khoảnh khắc đặc biệt. Nó là hành trình từng ngày.
Hãy bắt đầu bằng những điều nhỏ nhất:
– Nghe con kể chuyện không ngắt lời.
– Đặt câu hỏi nhẹ nhàng thay vì ra lệnh.
– Gọi tên cảm xúc giúp con khi bé chưa biết diễn đạt.
– Nhìn vào mắt con khi nói chuyện thay vì vừa nói vừa làm việc khác.
Mỗi hành động nhỏ đều góp phần xây dựng một mối liên kết bền vững giữa bạn và con – mối liên kết dựa trên yêu thương, thấu hiểu và sự an toàn cảm xúc. Yêu con bằng sự thấu hiểu và lắng nghe không phải là điều dễ dàng, nhưng là cách yêu thương bền lâu, sâu sắc và mang lại nhiều chữa lành nhất cho cả con và chính bạn. Khi con được thấu hiểu, con học được cách thấu hiểu người khác. Khi con được lắng nghe, con sẽ trở nên tự tin, bình an và biết yêu thương chính mình. Và khi bạn hiện diện bằng cả trái tim, tình yêu bạn trao đi sẽ không chỉ nuôi dưỡng một đứa trẻ – mà còn nuôi lớn một tâm hồn.