Khi cảm xúc trào dâng, điều trẻ cần nhất không phải là lời khuyên hay phân tích, mà là một vòng tay ấm áp và sự lắng nghe chân thành từ cha mẹ. “Ôm ấp cảm xúc của con như một người bạn” không chỉ là hành động dịu dàng mà còn là cách kết nối sâu sắc giúp con cảm thấy được thấu hiểu, được tôn trọng và an toàn. Đây chính là nền tảng vững chắc để trẻ xây dựng lòng tin, từ đó dễ dàng chia sẻ, hợp tác và trưởng thành một cách tự nhiên. Cùng lamchame.blog tìm hiểu ngay trong bài viết này để biết cách đồng hành cùng con qua từng xúc cảm, dù là những giọt nước mắt, sự tức giận hay cả những khoảnh khắc hạnh phúc.
1. Thấu hiểu cảm xúc là bước đầu tiên để kết nối
Một trong những điều cha mẹ cần ghi nhớ là cảm xúc không thể bị kiểm soát bằng lý trí, đặc biệt là ở trẻ nhỏ. Khi con đang buồn, giận hay thất vọng, điều duy nhất bé cần là có ai đó chấp nhận và đồng hành cùng những cảm xúc ấy.
Thay vì cố gắng làm con nín khóc, cha mẹ hãy thử bước vào thế giới nội tâm của con. Hãy nhìn vào ánh mắt, biểu cảm và ngôn ngữ cơ thể để hiểu điều con đang trải qua. Khi cha mẹ phản hồi bằng sự dịu dàng, con sẽ học được cách nhận diện và diễn đạt cảm xúc của chính mình. Điều đó không chỉ giúp bé bình tĩnh trở lại mà còn xây dựng lòng tin bền chặt với người lớn.
2. Hãy trở thành người bạn đồng hành với cảm xúc của con
Cảm xúc của trẻ, dù tích cực hay tiêu cực, đều có giá trị như nhau. Việc cha mẹ ở bên, sẵn sàng lắng nghe và không phán xét sẽ tạo cho trẻ cảm giác được tôn trọng và an toàn.
– Khi con nổi giận, thay vì la mắng, cha mẹ có thể ngồi xuống ngang tầm mắt con và nói: “Mẹ thấy con đang rất tức giận, có phải con cảm thấy không ai lắng nghe mình không?”
– Khi con buồn bã, một cái ôm ấm áp kèm câu nói: “Mẹ hiểu cảm giác đó khó chịu thế nào” sẽ giúp con cảm thấy dễ chịu hơn rất nhiều.
Không cần vội giải thích hay đưa ra lời khuyên. Sự hiện diện và đồng cảm chính là liều thuốc xoa dịu cảm xúc hiệu quả nhất.
3. Đặt mình vào vị trí của con để tạo sự thấu cảm
Sự kết nối cảm xúc chỉ thực sự xảy ra khi cha mẹ có thể đặt mình vào vị trí của con. Hãy tưởng tượng bạn đang là một đứa trẻ 4 tuổi, vừa bị bạn giành đồ chơi, vừa bị mẹ nói “đừng làm ầm lên”. Lúc đó, con không cần lý lẽ, con chỉ cần một người bạn nói: “Chuyện đó khiến con thấy tức lắm đúng không?”.
Sự thấu cảm không làm mất đi vai trò của cha mẹ, mà ngược lại, còn nâng cao uy tín trong mắt con. Trẻ sẽ sẵn sàng nghe lời người hiểu mình hơn là người chỉ đưa ra yêu cầu.
Hãy thử nói:
– “Nếu là mẹ chắc mẹ cũng buồn lắm khi bạn làm vậy”
– “Con đang thấy không công bằng, mẹ hiểu mà”
Khi con cảm thấy cha mẹ không đứng về phía đối lập, mà là người “cùng phe”, bé sẽ dễ dàng mở lòng và hợp tác.
4. Chấp nhận cảm xúc, không chấp nhận hành vi sai
Việc ôm ấp cảm xúc của con như một người bạn không có nghĩa là chấp nhận mọi hành vi. Cha mẹ hoàn toàn có thể thể hiện sự thấu hiểu nhưng vẫn nhẹ nhàng hướng con đến hành vi đúng.
Ví dụ:
– “Mẹ biết con giận, nhưng đánh bạn là không ổn. Mình có thể cùng tìm cách khác để nói ra điều con không thích nhé.”
– “Con có thể hét lên khi bực, nhưng không được làm đau người khác. Mình sẽ tìm chỗ riêng để hét nếu cần.”
Sự rạch ròi giữa cảm xúc và hành vi sẽ giúp con học được giới hạn mà không cảm thấy mình bị từ chối hay xấu hổ vì những gì đang cảm nhận.
5. Cùng con “đặt tên” cho cảm xúc để con hiểu chính mình
Việc giúp trẻ gọi tên cảm xúc một cách cụ thể sẽ nâng cao khả năng tự điều chỉnh và thấu hiểu bản thân. Đây là một bước quan trọng để xây dựng trí tuệ cảm xúc cho con từ sớm.
– Khi con lo lắng: “Con thấy lo lắng vì ngày mai có buổi biểu diễn đúng không?”
– Khi con thất vọng: “Con mong điều đó xảy ra nhưng lại không được, nên con thấy thất vọng phải không?”
Việc nói hộ cảm xúc của con một cách nhẹ nhàng, không ép buộc, sẽ giúp bé cảm thấy được thấu hiểu và có từ ngữ để diễn đạt cảm xúc sau này.
6. Những phản ứng nên tránh khi con đang căng thẳng
Đôi khi, vì quá vội vàng hoặc thiếu kiên nhẫn, cha mẹ dễ rơi vào những phản ứng khiến con thu mình lại hoặc cảm thấy không được công nhận.
– Phủ nhận cảm xúc của con: “Con làm gì mà phải khóc, chuyện nhỏ thôi mà!”
– Dạy đạo lý ngay lúc con đang buồn: “Con phải học cách mạnh mẽ hơn”
– Đưa ra giải pháp thay vì lắng nghe: “Lần sau đừng chơi với bạn đó nữa là xong”
Những câu nói này khiến con cảm thấy mình sai khi có cảm xúc tiêu cực, từ đó dẫn đến việc giấu cảm xúc hoặc mất kết nối với cha mẹ.
7. Kết nối cảm xúc giúp con học cách kết nối với người khác
Trẻ học cách yêu thương và thấu hiểu người khác không phải qua lời dạy, mà qua chính cách cha mẹ đối xử với con mỗi ngày. Khi con được cha mẹ ôm ấp cảm xúc như một người bạn, bé sẽ học được cách thấu cảm và tôn trọng cảm xúc của người khác.
Từ những trải nghiệm đầu đời với cha mẹ, con sẽ hình thành nên cách cư xử và phản ứng trong các mối quan hệ tương lai. Một đứa trẻ được đồng hành trong xúc cảm là một đứa trẻ biết cảm thông, dễ hợp tác và có khả năng xây dựng mối quan hệ lành mạnh.
Ôm ấp cảm xúc của con như một người bạn không chỉ giúp con cảm thấy được yêu thương mà còn là bước đệm quan trọng để nuôi dưỡng trí tuệ cảm xúc và sự tự tin từ bên trong. Khi cha mẹ có thể đồng hành cùng con trong từng cơn sóng cảm xúc, mối quan hệ gia đình sẽ trở nên gần gũi, bền chặt và đầy tin cậy. Hãy bắt đầu từ những điều giản dị nhất: một ánh nhìn cảm thông, một cái ôm thật chặt và một câu nói nhẹ nhàng “Mẹ hiểu con mà”.